TARİHİ, FELSEFİ, BİLİMSEL METİNLER

Tarihi Metinler

Toplumları, milletleri, kuruluşları etkileyen hareketlerden doğan, olayları zaman ve yer göstererek anlatan, bu olaylar arasındaki ilişkileri, daha önceki ve sonraki olaylarla bağlantılarını, karşılıklı etkilenmeleri, her milletin kurduğu medeniyetleri, kendi iç sorunlarını inceleyen bilim dalına “tarih”, tarih incelemeleri sonucunda yazılan metinlere de “tarihî metin” denir.

Tarihi metinlerin özellikleri şunlardır:

• Tarihî metinlerde öğreticilik amacı vardır. Dolayısıyla bu metinlerde açık, anlaşılır bir dil kullanılır.

• Söz sanatlarına, mecazlara, imgelere yer verilmez.

• Tarihî metinlerde yazar anlatıma kendi duygu ve düşüncelerini katmaktan kaçınır hatta belgelerden yararlanılır. Yani bu metinlerde nesnel bir anlatım benimsenir.

• Tarihî metinlerde öğreticilik amaçlandığından bu metinler çok anlamlılığa açık değildir.

• Dilin göndergesel işlevi öne çıkar.

• Sözcükler daha çok gerçek anlamıyla kullanılır. Ancak konusunu tarihten alan edebî metinler de olabilir. Böyle metinlerde edebî metinlerin özellikleri öne çıkacaktır.

Felsefi Metinler

Felsefe konularını ele alan, felsefi problemler üzerinde duran metinlere “felsefî metin”denir. Felsefe “varlık”, “bilgi” ve “değer” kavramları üzerinde durur. Felsefi düşünce, araştırmaya ve eleştirel bir tavra dayanır. Her türlü malzemeyi aklın eleştirici süzgecinden geçirir.

Felsefi metinlerin özellikleri şunlardır:

• Felsefi metinlerde dil göndergesel işlevde kullanılır.

• Kelimeler daha çok kavramsal yanları öne çıkarılır.

• Bu metinlerde daha çok, soyutlamalardan yararlanılır.

Bilimsel Metinler

Bilimsel bilgiyi iletmeyi sağlayan metinlere“bilimsel metin” denir. Bilimsel metinler; bilimsel makale, tarama, değerlendirme yazıları, konferans raporları, toplantı özetleri olarak gruplandırılabilir.

Bilimsel metinlerin özellikleri şunlardır:

• Bu metinler “başlık, özet, giriş, asıl metin, sonuç ve tartışma” bölümlerinden oluşur.

• Alanında uzman kişilerce kaleme alınır.

• Bilimsel metinlerde nesnel bir anlatım benimsenir.Kişisel düşünceler ve yorumlar anlatıma katılmaz.

• Ortaya konan nesnel görüşler ise sağlam kaynaklara dayandırılır ve bu kaynaklar yazının sonunda belirtilir.

• Bilimsel metinlerde açık, anlaşılır bir dil kullanılır.

• Dilin göndergesel işlevi öne çıkar.

• Terimlere çokça yer verilir.

• Bu metinler çok anlamlılığa kapalıdır.